مصدق نماد تلاش مردم ایران برای استقرار دموکراسی

سخنرانی بمناسبت ۱۲۷ مین زادروز دکتر مصدق در کلن – آلمان

همایون مهمنش
۱۷ خرداد ۱۳۸۸ برابر ۷ ژوئن ۲۰۰۹

دکتر محمد مصدق نماد تلاش مردم ایران برای رسیدن به استقلال، آزادی، دموکراسی و تحقق آرمانهای نهضت مشروطیت ایران است. این اهداف راهنمای او در کلیه اقدامات سیاسی، مانند رهبری جنبش ملی کردن صنعت نفت در سراسر کشور، قبول نخست وزیری و کوشش برای قطع نفوذ اجانب بود.
نهضت ملی ایران دارای شناسنامه روشن است. این نهضت ادامه دهنده نهضت مشروطه میباشد و پیروزی یا شکست آن همواره با پیروزی با شکست آزادی و دموکراسی در ایران توام بوده است.
امروزه ارتباط آزادی و دموکراسی با بهبود وضع معیشتی و امنیت روشن تر از گذشته شده و احتمالا به این جهت اهمیت کوشش های مصدق و سایر رهروان نهضت ملی برای اعتلای ایران و ایرانی، حتی از طرف بسیاری از کسانی که در گذشته در صفوف نهضت ملی نبوده اند، مورد تائید قرار می گیرد.
مصدق از هیچ کوششی برای تحقق اهداف نهضت ملی فروگزار نکرد. او در سخت ترین شرائط از حقوق و آزادی های مردم دفاع نمود، در مقابل قدرت های خارجی و دیکتاتوری شاه ایستاد و با هرگونه دخالت دین در حکومت مخالفت ورزید.
مصدق معتقد به مبارزه سیاسی بود و استفاده از هر وسیله ای را برای رسیدن به هدف درست نمیدانست. ابزار او در مبارزه سیاسی، ضمن احترام به شخصیت و عقاید دیگران، منطق و استدلال بود. او دائما به مردم آگاهی میداد، موانع کار را روشن مینمود و در صدد جلب پشتیبانی آنها برای رفع این موانع بود.
رجوع به بیانات و نوشته های مصدق، بیانگر فکر دقیق و هدف گیری های تیز بینانه او در برخورد به مسائل است. اهداف و اقدامات او چه در امور تاکتیکی و چه در زمینه های استراتژیک، حاکی از تسلط و نبوغ او در امور سیاسی است.
جنبش ملی کردن صنعت نفت در سراسر کشور که بخشی از تلاش مردم ایران برای دست یافتن به استقلال، دموکراسی، تمامیت ارضی، عدالت اجتماعی و جدائی دین از حکومت بود، با مانع کودتای ۲۸ مرداد برخورد کرد. دخالت بیگانگان در این کودتا، پس از وزیر خارجه آمریکا خانم مادلن آلبرایت و آقای استراو وزیر امور خارجه سابق انگلستان، این روزها حتی توسط رئیس جمهوری آمریکا آقای اوباما نیز مورد تائید قرار گرفته است. اما تلاش مردم ایران برای تحقق اهداف یاد شده همچنان ادامه دارد و در دستور کار بسیاری از سازمان ها و احزاب قرار گرفته است. والاترین راهنمای مبارزه برای دموکراسی، مصدق و بعد از او دیگر رهروان والای نهضت ملی مانند دکتر غلامحسین صدیقی و دکتر شاپور بختیار میباشند.
آنچه مصدق را در آن زمان از سایر سیاستمداران متمایز میکرد برخورداری از اعتمادی بود که ملت ایران به او داشت. برای پیروان مصدق پیروی از راه او یک ارتباط متعصبانه و مذهب گونه نیست، بلکه رابطه ای است منطقی و متکی به اندیشه و خرد.
ملیون خوب میدانند که صرف اعتقاد به راه مصدق برای موفقیت آنها در تحقق اهداف نهضت ملی ایران کافی نیست. چنین اعتقادی باید با توان، شایستگی، دارا بودن ابزار های لازم، کار و جدیت توام باشد.
ملیون میدانند که بدون همکاری رهروان نهضت ملی، هماهنگ کردن اقدامات روشنفکران جامعه، ترویج موثر اصول عقاید و ارزش های این نهضت و جلب قلوب، اعتماد و پشتیبانی فعال مردم میسر نخواهد بود.
ملیون بر این امر آگاهند که جلب پشتیبانی مردم و نهادینه کردن دموکراسی بدون ابزار لازم که مهمترین آنها تشکیلات سیاسی با برنامه و اهداف روشن است، میسر نمیباشد. انتظار اینکه مردم بدون کمک نهادها و تشکل های دموکراتیک و سازمان یافته، بتوانند تحولات اساسی در اوضاع کشور بوجود آورند، نشان از بی تجربگی دارد.
ملیون خوب میدانند که یکی از علل مهم شکست آنها هم در ۲۸ مرداد و هم در ۲۲ بهمن ۵۷، فقدان یک تشکیلات منسجم بود و نهضت ملی ایران به تشکیلاتی کار آمد و مدرن نیاز دارد. تشکیلاتی دموکراتیک که فرد محور نبوده، دارای یک برنامه سیاسی روشن باشد و با استفاده از روش های مدرن مدیریت بصورت جمعی تصمیم گرفته و تصمیمات خود را به اجرا گذارد.
امروز جلب و جذب جوانان به صفوف نهضت ملی از نیاز های مبرم این نهضت است. لازم است برای شرکت هرچه بیشتر جوانان در رهبری این نهضت نیز کوشش شود و جوانانی که شایستگی، آمادگی و توانائی های لازم را دارند، بتوانند در مدارج تشکیلاتی نهضت پیشرفتی مناسب داشته باشند.

جمهوری اسلامی و انتخابات
نتیجه دخالت دین در حکومت را در ایران امروز می بینیم. در نظام جمهوری اسلامی فردی در راس حکومت قرار دارد که در دنیای خود و دور از واقعیت های موجود سیر میکند، با مشکلات زندگی مردم بیگانه است، هیچگونه شایستگی برای اداره کشور ندارد و در مقابل هیچ مرجعی پاسخگو نیست.
قدرت اصلی در ایران ولی فقیه است و مردم در انتخابات ریاست جمهوری، حتی اگر – انتخابات آزاد هم بود، که نیست، در واقع فردی را انتخاب میکنند که طبق قانون اساسی نظام، قدرتش از ولی فقیه به مراتب کمتر است.
مردم آگاه ایران میدانند که حکومت خامنه ای با یاری رئیس جمهور مورد نظرش، احمدی نژاد در چهار سال گذشته، فقر، بیکاری، تورم، اقتصاد نابسامان، بی امنیتی، سرکوب اقشار، اقوام و گروه های اجتماعی، پشتیبانی از بنیادگرایان اسلامی در منطقه و تحریم های بین المللی را تشدید نموده و خطر جنگی جدید را به ایران تحمیل کرده است.
مردم آگاه ایران میدانند که انتخابات در ایران به علت فقدان آزادی ها، دخالت های شورای نگهبان و تقلب هائی که در آن صورت میگیرد، آزاد نیست. نظام حاکم دیکتاتوری است و طبیعتا مشروعیتی ندارد.
میدانند که مشکل ایران تنها زمانی بطور اساسی حل خواهد شد که دخالت دین در حکومت پایان یابد و حاکمیت مردم که لازمه آن، انتخابات واقعی و آزاد است میسر گردد. (برای اینکه اهمیت یک انتخابات آزاد برایمان روشنتر شود، بد نیست به یاد آوریم که حتی در چارچوب همین انتخابات محدود و پر از تقلب جمهوری اسلامی نیز کاندیداهای رژیم چگونه برای گرفتن رای مردم، به یاد خواسته های آنان افتاده و بعضی مشکلات آنان را در کار زار انتخاباتی خود طرح میکنند).
به دلائلی که ذکر شد، سازمانهای طرفدار نهضت ملی، عدم شرکت خود را در انتخابات اعلام کرده اند. اما ما در دوم خرداد ۱۳۷۶ دیدیم که چگونه مردم برای مقابله با ولی فقیه و کاندیدای مورد نظر او بطور گسترده در انتخابات شرکت کردند. رای دوم خرداد از این جهت اهمیت دارد که مردم در آن مخالفت خود را طی یک مبارزه مدنی با ولی فقیه، بالاترین قدرت جمهوری اسلامی، به نمایش گذاشتند.
امروز هم به نظر من شایسته است مردم بار دیگر با شرکت در انتخابات و دادن رای، به هر طریق که خود صلاح میدانند، از روی کار آمدن مجدد احمدی نژاد جلوگیری کنند و بدین ترتیب هم کشور را از خطری بزرگتر از خطر اصلاح طلبان مدافع دخالت دین در حکومت برهانند، و هم بار دیگر مخالفت گسترده خود را با دیکتاتوری ولی فقیه به نمایش گذارند.
مبارزات مدنی مردم
برای ملیون ایران تحقق بخشیدن به خواست های به حق صنفی، سندیکائی، احتماعی و قومی امری مرکزی است. تاکید بر این نکته ضروری است که چه قبل و چه بعد از انتخابات، تنها وقتی به مطالبات گروه های اجتماعی توجه خواهد شد، که آنها با ادامه حرکت های مدنی خود، همچنان برای تحقق این مطالبات بکوشند.
نتیجه
امروز نمیتوان روشنفکر، آزادیخواه و دموکرات بود ولی با راه مصدق و اصول نهضت ملی ایران مخالفت داشت. افکار و روش مبارزه مصدق همواره چراغ راهنمای آنهائی بوده و هست که اهمیت آزادی و دموکراسی را برای سعادت و تعالی ملت ایران میدانسته و میدانند.

زادروز مصدق و یاد او گرامی باد